Witbalans is binnen de digitale fotografie een belangrijk item.
En, indien je in RAW-formaat fotografeert, ook eigenlijk weer niet; want dan kan je het achteraf makkelijk aanpassen.
Bij infrarood-fotografie is de witbalans misschien toch nét wat belangrijker dan bij “gewone” fotografie. Ik ga dit uitleggen.

Normaal gesproken stel je een witbalans in al naar gelang de lichtomstandigheden (ik kom hier straks op terug).
Ben je serieus bezig dan gebruik je daarvoor een grijskaart en niet de (grove) voorkeursinstellingen die in de huidige camera’s voorgeprogrammeerd zijn.

Gevorderde- en professionele fotografen maken zich veel minder druk over de witbalans en ‘schieten ‘ vaak in RAW-formaat; de witbalans passen zij later wel aan binnen Photoshop.
Met infrarood fotografie komen zij bij Photoshop (en Lightroom) echter bedrogen uit: de RAW-converter van Adobe kan de kleurruimte van een infrarood foto namelijk helemaal niet aan!
Ik merkte dat zelf tijdens het mijn eerste bewerkingen.
De RAW-converter van Adobe heeft voor in stellen van de kleurtemperatuur een ondergrens van 2000 Kelvin….en dat is gewoon te hoog!

Het beeld krijgt na openen in Photoshop’s RAW-converter een heel andere kleurtoon (zweem).
Met geen enkele mogelijkheid kreeg ik de originele kleuren terug in de converter; ook niet met de witbalanspipet.
Dat lukte pas binnen Photoshop zelf, met de knop ‘Auto Color’.
Als bij toverslag kreeg ik correcte kleurweergave terug; zoals oorspronkelijk ingesteld.

Ik heb eerst enorm getwijfeld of ik bij infrarood-fotografie maar moest afzien van RAW, ik schiet toch belichtingtrapjes, dus…
Maar bij JPEG gooi je zoveel data weg aan helderheidswaarden dat ik toch liever in RAW-formaat blijf schieten om een zo’n gedetailleerd mogelijk uitgangsbestand te krijgen.
Alleen: wat doet die foute kleurweergave tijdens mijn optimalisatieproces in RAW-bewerkingen?

Ik zou natuurlijk kunnen gaan zoeken naar een ander RAW-verwerkingsprogramma, maar Adobe is wel de top en ik werk er erg prettig mee…
Gelukkig is er een oplossing: het aanmaken van een eigen cameraprofiel.
Klinkt moeilijk?….dat is het niet!
Ik ga het uitleggen (of bekijk de instructie op: http://lightroom-blog.com/2009/05/21/creating-an-ir-camera-profile/)

Stap1:
Download het gratis programma ‘DNG Profile Editor’ van Adobe: http://labs.adobe.com/wiki/index.php/DNG_Profiles
of: Download (Windows-versie) vanaf mijn website
Dit programma hoeft niet geïnstalleerd te worden maar werkt (na uitpakken van het ‘gezipte’ bestand) meteen na opstarten.

Stap 2:
Open een RAW-bestand in de Photoshop (of Lightroom) RAW-module en bewaar dit (zonder verdere aanpassing) meteen weer, maar dan in de vorm van DNG-file.
In Photoshop-RAW staat die knop links onder in beeld..kies als file-extentie “DNG” (ja, logisch toch?!)

Stap 3:
Open in het net opgeslagen bestand met het programma ‘DNG Profle Editor’.
Ga naar het tablad ‘Color Matrices’ en zet het schuifje van de ‘Temperature’ onder het kopje ‘White Balance Callibration’ op -100 (schuifje helemaal naar links).
Je kunt hier ook meer aanpassen, maar het gaat me nu alleen om de witbalans, want verdere aanpassingen kan ik later gewoon binnen Photoshop doen (experimenteer later maar)
Exporteer dit profiel (onder een eigen herkenbare eigen naam) via: File – Export ‘cameranaam’ profile.
Sla het op in de (verborgen!) map: C:\Users\”Gebruikersnaam”\AppData\Roaming\Adobe\CameraRaw\CameraProfiles.
NB: voor toegang tot een verborgen map dient u mogelijk de weergave bij ‘mapopties’ (tijdelijk) aan te passen: (Verkenner: <Organiseren> – <Map- en zoekopties> – Tabblad: Weergave).

Stap 4:
(Her)start Photoshop en open een infrarood RAW-bestand.
Kies onder het rechter tabblad ‘Camera Profiles’ het net opgeslagen profiel en….Voilá !
De kleur-temperatuur is eindelijk ook voor infrarood ook goed in te stellen binnen Adobe Camera-RAW.
Verklaring: het ‘nulpunt’ is verschoven in dit profiel en de benodigde kleurtemperatuur die eerst buiten het bereik viel; is nu wel in te stellen.

Zelf instellen van de witbalans op de camera (bij infraroodfotografie)…
…doe je natuurlijk altijd met het infraroodfilter voor het objectief.

Bij een omgebouwde camera op dezelfde manier als bij een gewone camera met voorzetfilter.
Laat je de camera op automatische witbalans staan, dan krijg je een overwegend rood beeld.
Dat komt omdat, afhankelijk van het type filter, er nog wat zichtbaar (rood) licht door het filter komt.
Het rode kanaal kan ook snel overbelicht raken.
In de nabewerking is het gewoon lastig om dit te corrigeren.
Het loont echt de moeite, is mijn ervaring, om de witbalans van te voren goed in te stellen.
Je kunt de belichtingscorrectie tijdens het fotograferen beter beoordelen en het maakt het leven achter de PC (ook in de RAW-converter) wat aangenamer…

Gebruik nu geen grijskaart, maar een stuk mooi groen gras dat lekker in het zonnetje ligt.
Want je wilt natuurlijk dat het groen uiteindelijk als wit wordt weergegeven.
Met mijn (edit: inmiddels overleden) omgebouwde camera (Canon EOS 40D), maak ik een goed belichte foto van een stuk gras en geef dan in de camera aan dat hij deze foto als basis voor de witbalans moet gebruiken (raadpleeg je camera handboek).
Bij een omgebouwde camera heb je (denk ik?!) ook het voordeel dat je een ingestelde witbalans dan eigenlijk ook verder kan laten staan voor de toekomst.
Ik laat het nog weten als het niet zo blijkt te zijn…